Tips voor het installeren van een warmtepomp [stappenplan]

Als installateur merk je dat klanten steeds vaker een warmtepomp willen. Een warmtepomp installeren is voor jou als installateur waarschijnlijk nog redelijk nieuw, maar het gaat je goed af. Je leert echter niet alles op de cursus. In de praktijk worden veel zaken nog over het hoofd gezien. Gebruik daarom de tips in dit stappenplan om te kijken of je niets vergeten bent.

De meeste klanten weten niet precies hoe een warmtepomp werkt. Ze weten echter wel dat een nieuwe cv-ketel geen optie is, doordat alle kranten de afgelopen maanden hier meermaals aandacht aan hebben besteed. Het is wel duidelijk waarom een warmtepomp dan een goed alternatief is, maar ze houden vaak geen rekening met hun eigen situatie. Niet overal is een warmtepomp namelijk de meest geschikte oplossing om te verwarmen zonder gas.

Tips voor het installeren van een warmtepomp

Bij het installeren van een warmtepomp kun je wel wat tips gebruiken. Klanten kijken immers vaak naar jou, de installateur, om hun te vertellen welke warmtepomp de juiste is voor hun gebouw. Er zijn veel factoren die een rol spelen bij de keuze voor een warmtepomp. We hebben ze op een rijtje gezet in het volgende stappenplan.

1. De leeftijd van de woning

Ten eerste is het belangrijk om te weten hoe oud de woning is, alvorens je beslist dat een warmtepomp installeren de juiste optie is. Woningen die gebouwd zijn voor 1982 zijn vaak niet tot slecht (bijvoorbeeld alleen de spouwmuren en het dak) geïsoleerd. In de periode daarna, tot 1991, werd weliswaar overal geïsoleerd, maar de kwaliteit laat te wensen over. Een bouwjaar van 1992 of later betekent vaak een goede isolatie. Echter zegt bouwjaar dat je kunt checken via het Kadaster niet alles, voor details over eventuele verbouwingen heb je aanvullende informatie nodig van de bewoners.

2. Het huidige afgiftesysteem

Ook het huidige afgiftesysteem is van groot belang bij de keuze voor een nieuw, duurzaam verwarmingssysteem. De aanvoertemperatuur van de welbekende radiatoren ligt vaak rond de 75 °C, terwijl deze bij lage temperatuur verwarming (LTV) op slechts ongeveer 55 °C ligt. Is er geen LTV, dan moet een elektrische warmtepomp te veel arbeid verrichten. Het rendement zal daarom tegenvallen. Daarnaast is het de vraag of de klant een systeem wil dat zowel kan koelen als verwarmen. Een warmtepomp kan beide, in tegenstelling tot een systeem met cv-ketel en radiatoren, maar de isolatie moet daarvoor wel in orde zijn.

3. Hoeveel personen bevat het huishouden?

Het aantal personen dat het huishouden bevat kan ook de keuze voor een warmtepomp sterk beïnvloeden. Vanzelfsprekend betekent meer personen een grotere vraag naar warm water – en dus moet de warmtepomp meer vermogen hebben. Daarnaast is het zo dat een huishouden van één persoon misschien geen buffervat nodig heeft, terwijl deze eigenlijk onmisbaar is bij een gezin met twee kinderen.

4. Waterverbruik

Het waterverbruik is afhankelijk van het aantal personen, maar ook van de gewenste luxe en comfort. Dit maakt iedere situatie weer anders, zelfs binnen een twee-onder-een-kapwoning, bijvoorbeeld. Zo verbruikt een regendouche veel meer water dan een ‘gewone’ douchekop. Dan moet je dus ook een warmtepomp installeren die meer vermogen heeft.

5. Regelbaarheid

In nieuwe gebouwen zie je het steeds vaker: de temperatuur is in iedere ruimte afzonderlijk regelbaar. Wil jouw klant dit ook, dan betekent dat wel dat de warmtepomp meer arbeid moet kunnen verrichten. Het kan immers voorkomen dat hij tegelijk moet koelen en verwarmen. Eventueel is het mogelijk meerdere warmtepompen te plaatsen om te voorzien in de behoefte.

6. Beschikbare ruimte voor de warmtepompinstallatie

Een praktisch aspect van de warmtepompinstallatie is de ruimte die binnen het gebouw beschikbaar is. Hoewel een warmtepomp vaak niet meer ruimte inneemt dan een cv-ketel, neemt een eventueel buffervat wél veel ruimte in. Het plaatsen van een buffervat in de meterkast is zelden een optie, daarvoor zijn de afmetingen simpelweg te groot. Is er binnen het gebouw een andere geschikte ruimte om een buffervat te plaatsen?

7. Certificering

De vereiste certificering voor het installeren van kleine warmtepompsystemen bestaat uit het Cito-examen Warmtepompen voor Individuele woningen. Zodra je met meer geavanceerde systemen (met een beter rendement) gaat werken, moet je ook andere examens afleggen. Wanneer je systemen ontwerpt en installeert die van de bodem gebruikmaken, neemt het aantal vereiste certificaten nog verder toe.

8. Luchtwarmtepomp: de buitenunit

De meeste mensen gaan voor een luchtwarmtepomp om duurzaam te verwarmen. Dit is het goedkoopste type, maar ook het type met het minste rendement. Ook het plaatsen van een luchtwarmtepomp is echter gebonden aan een aantal vereisten. Er moet genoeg ruimte zijn voor een buitenunit. Ook moet je bekijken hoe de woning is gesitueerd en waar je de buitenunit plaatst. Installeer je deze op een plaats waar de wind er vaak op staat, dan zal de temperatuur van de bron in de zomer hoger zijn (terwijl je wil koelen) en in de winter juist kouder (terwijl je wil verwarmen). Om nog maar te zwijgen over mogelijke geluidsoverlast. De locatie is dus erg belangrijk.

9. Bodemwarmtepomp: de bron

Voor bodemwarmtepompen is het de vraag of er genoeg ruimte is rondom het gebouw. Het bodemsysteem mag bovendien niet onder dichte begroeiing of tegels liggen. Ook moet de bodemgeschiktheid getest worden. Veel installateurs kiezen er daarom voor om luchtwarmtepompen te installeren, ook omdat het blijkt dat er te veel verplichtingen komen kijken bij bodemwarmtepompen. Denk aan het voldoen aan de erkenningsregeling, het uitvoeren van de interferentietoets om te kijken of andere bodemenergiesystemen worden aangetast en het berekenen van de Seasonal Performance Factor (SPF).

Warmtepomp installeren of ontwerpen?

Een warmtepomp installeren is wat anders dan het systeem rondom de warmtepomp ontwerpen. Voor het installeren zelf zijn ook zelden ingewikkelde certificaten vereist. Juist het ontwerpen van een duurzaam verwarmingssysteem met een warmtepomp is vaak gebonden aan uitgebreide regelgeving. Tijdens het ontwerpen moet je immers rekening houden met de SPF, bodemgeschiktheid en eventuele risico’s. Je kunt de klant als installateur uiteraard wel een aantal tips geven. Maar zoals installatiewerk een vak apart is, zo is het ontwerpen van een systeem dat ook. Wij begrijpen dat, de klant maakt dat onderscheid helaas niet.

Anders Verwarmen

Samen kunnen we Anders Verwarmen. Wij zijn al tientallen jaren bezig met het ontwerpen en onderzoeken van duurzame verwarmingssystemen, op basis van warmtepompen, zonneboilers of pellet kachels. Onze missie is om als partner van de installateur de gasgestookte cv-ketels in heel Nederland te vervangen. Dat doen we op deze manier door de installateur tips te geven over het installeren van een warmtepomp, maar ook actief op de werkvloer. Wij ontwerpen dan het systeem, jij kunt de warmtepomp installeren. Daardoor ben jij minder tijd kwijt aan certificering en het geven van advies aan de klant, terwijl de klant het meest rendabele verwarmingssysteem voor zijn gebouw krijgt.

Benieuwd naar deze gouden toekomst van de installateur? Lees dan ons gratis whitepaper!

Download whitepaper